Bert Fransen, 21 mei 2024
De kwaliteit van de schoolgebouwen voor het basis- en voortgezet onderwijs staat al jaren onder druk. Er is sprake van een gebouwenvoorraad met relatief veel oude gebouwen; de gemiddelde leeftijd van het Nederlandse schoolgebouw is circa 40 jaar. Dat heeft een duidelijke invloed op de leerprestaties en de gezondheid van leerlingen en leraren. De laatste jaren heeft het Rijk diverse initiatieven – o.a. de SUVIS-regeling – ontplooid om de kwaliteit van de bestaande voorraad te verbeteren, maar desondanks zijn forse investeringen nodig om te komen tot daadwerkelijke vernieuwing en verbetering van de voorraad. Daarom zijn onlangs het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting en het Programma Onderwijshuisvesting gelanceerd.
Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting
Om vernieuwing en verbetering van de oude voorraad schoolgebouwen te kunnen versnellen wordt de komende jaren met behulp van het Nationaal Groeifonds maximaal € 483,7 miljoen geïnvesteerd in het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting. Hiervan is reeds € 124,2 miljoen toegekend; de overige € 359,5 miljoen is voorwaardelijk toegekend. Het doel van het innovatieprogramma is komen tot kwalitatief betere onderwijshuisvesting en efficiëntere bouwprocessen met een kortere doorlooptijd. Het programma wil dat doen door – middels cofinanciering – 132 schoolgebouwen in het primair en voortgezet onderwijs te realiseren vanuit verschillende leerlabs.
Voor de eerste tranche van € 124,2 miljoen zijn er drie leerlabs gedefinieerd (bron: Ruimte OK):
Leerlab 1: Parametrisch bouwen
Dit leerlab richt zich op standaardisatie van bouw- en installatieconcepten. Er worden goed presterende bouwconcepten ontwikkeld die bijdragen aan geüniformeerde, modulaire scholenbouwsystemen via een voor iedereen beschikbaar parametrisch basisontwerp met keuzeopties. In de eerste tranche is er ruimte voor 9 bouwprojecten, uit primair en praktijkonderwijs.Leerlab 2: Processen en procedures
De praktijk leert dat de doorlooptijd, kosten en kwaliteit van een project sterk afhankelijk zijn van de wijze waarop het project wordt georganiseerd. Dit leerlab richt zich daarom op de standaardisatie van procedures en processen rondom het project met als doel dat er geen onnodige tijd en energie wordt besteed aan processen en procedures. Dit leerlab is er vooralsnog alleen in de eerste tranche van het innovatieprogramma en alleen voor renovatiebouwprojecten. Er kunnen 15 bouwprojecten deelnemen.Leerlab 3: Inclusieve scholen
In 2035 moet het onderwijsstelsel inclusiever zijn. De urgentie om inclusievere schoolgebouwen te realiseren is dus hoog. Er is nog weinig vastgelegd over wat inclusief onderwijs vraagt van schoolgebouwen. Het leerlab ´inclusieve scholen´ onderzoekt innovatieve ontwerprichtingen, om te komen tot een keuzewaaier voor inclusieve nieuwbouw en renovatie van schoolgebouwen. Er is ruimte voor 4 bouwprojecten in deze eerste tranche.
Gemeenten en schoolbesturen die een beroep willen doen op bekostiging uit het innovatieprogramma kunnen een aanvraag indienen. De wijze waarop de aanvraag ingediend moet worden, wordt naar verwachting in het najaar van 2024 gepubliceerd. De uitkering zal geschieden aan de deelnemende gemeenten via een SPUK-regeling.
Het is de bedoeling om zoveel mogelijk kennis op te bouwen in de leerlabs en deze vervolgens met het hele veld te delen. Daartoe wordt een Community of Practice opgebouwd.
Programma Onderwijshuisvesting
Het Programma Onderwijshuisvesting heeft grotendeels dezelfde doelen als het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting. Het Programma Onderwijshuisvesting richt zich ook op het verbeteren en vernieuwen van de bestaande voorraad schoolgebouwen. Waar het Innovatieprogramma zich richt op drie leerlabs, richt het Programma zich op het (door)ontwikkelen van breed toegepaste standaarden voor onderwijshuisvesting, zoals het ontwikkelen van gestandaardiseerde oplossingen rondom aanbestedingen, programma’s van eisen, meerjarenonderhoudsplannen en integrale huisvestingsplannen. Daarbij wordt er gewerkt vanuit 3 pijlers (Bron: Ruimte OK):
Pijler 1: Basis in beeld
Zorgen voor inzicht in de data van alle schoolgebouwen.Pijler 2: Proces & productstandaardisatie
Standaarden voor het ontwikkelen en exploiteren van onderwijshuisvesting.Pijler 3: Organiseren van de opgave
Lokale activiteiten optimaal ondersteunen en faciliteren.
Meer informatie:
OCW – Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting