In dit (vrij te downloaden) boek ‘Onderwijsvernieuwing met technologie – een internationale blik’ komen Nederlandse praktijkexperts en internationale onderzoekexperts uitgebreid aan het woord. Bestuurders en directieleden vinden in dit boek een enorme hoeveelheid ervaring en onderzoek die ze beleidsmatig op hun scholen kunnen gebruiken.
De auteurs spraken met mensen uit het primair en voortgezet onderwijs over inspirerende voorbeelden van ict-gebruik die zij in het buitenland zagen. Bijvoorbeeld met bestuurders en beleidsadviseurs die zich internationaal oriënteren om een nieuwe visie op onderwijs en ict te formuleren. En ook met leraren die op pad gingen om inspiratie op te doen voor hun eigen lespraktijk. Daarnaast vroegen zij invloedrijke experts om te reflecteren op een aantal belangrijke ontwikkelingen. Ze kozen hierbij voor experts met uiteenlopende perspectieven, zodat er een breed beeld ontstaat van onderwijsvernieuwing met technologie.
De experts zelf accentueren de eigen context waarbinnen scholen gebruik maken van technologie. Arien Hartog, directeur professionaliseren bij SPO Utrecht, stelt bijvoorbeeld dat de ideeën uit het buitenland niet één-op-één zijn te vertalen naar de Nederlandse situatie. “We moeten steeds goed blijven bedenken dat het gaat om andere landen, met een andere onderwijsgrondslag en andere sociale systemen. Wat daar werkt is niet direct naar ons onderwijs te vertalen en dat willen we ook niet. Ons eigen systeem heeft waardevolle aspecten die we niet over het hoofd moeten zien.”
Als voorbeeld van de praktische betekenis van dit boek voor bestuurders en directeuren leest u hieronder implementatietips.
Laat vernieuwing van bovenaf en van onderop komen.
Zorg bij onderwijsvernieuwing binnen je instelling voor een goede combinatie van sturen van bovenaf en initiatieven vanaf de werkvloer. Het één kan niet zonder het ander. Vernieuwing zonder betrokkenheid van leraren is gedoemd te mislukken. Vernieuwing die leunt op enkele goedwillende leraren loopt het risico niet duurzaam te zijn. Een slimme combinatie is de oplossing.
Geef ruimte aan de leraar.
Uit alles blijkt: echte veranderingen vinden in het onderwijsproces plaats. Uit onderzoek komt naar voren dat er een rechtstreekse relatie is tussen het didactisch repertoire van de leraar en diens gebruik van ict.
Laat je voeden door de wetenschap, maar wacht niet tot alle antwoorden er zijn.
Inzichten uit de wetenschap vormen een belangrijke basis om het onderwijs succesvol te vernieuwen. Tegelijkertijd kan het onderwijs bij innovatie niet altijd alles doen op basis van wetenschappelijke inzichten. Veel is nog niet onderzocht. Op basis van praktijkonderzoeken kunnen wetenschappers het onderwijs blijven voeden. De Kennisrotonde van het NRO is hier een mooi voorbeeld van. De ontwikkelingen van de wetenschap worden op de website van de Kennisrotonde op een heldere manier beschreven voor scholen. Het Technologiekompas van Kennisnet geeft aan wanneer en onder welke voorwaarden het effectief en verantwoord is om nieuwe technologieën in te zetten om onderwijsambities te ondersteunen
Sla de handen ineen.
Veel van de geïnterviewde experts in deze publicatie vinden dat samenwerking de sleutel is tot succes. Maar ze zien ook hoe moeilijk het is om samenwerking tot stand te brengen en vooral vol te houden. Samenwerken betekent een klein beetje autonomie inruilen voor een krachtige basis om de innovatie samen duurzaam te maken. We kennen in Nederland goede initiatieven, zoals de coöperatie SIVON, maar ook Zo.Leer.Ik! en Pleion: voorbeelden van samenwerkingsverbanden waarin besturen of scholen de handen ineenslaan om de markt op een goede manier uit te dagen.
Bron: ‘Onderwijsvernieuwing met technologie - een internationale blik’; maart 2019; auteurs: Frans Schouwenburg en Janny Kappert, Kennisnet Zoetermeer.