Op 1 augustus 2021 is ook de wet van 3 februari 2021, Stb. 179, in werking getreden. Deze wet brengt een wijziging aan in art. 4a lid 2 Lpw . In dat artikellid is bepaald op welke jongeren de kwalificatieplicht niet van toepassing is.
Voorheen stond in art. 4a lid 2 Lpw bepaald, dat de kwalificatieplicht niet geldt voor jongeren die in het bezit zijn van een getuigschrift of een schooldiploma praktijkonderwijs en nu staat er dat de kwalificatieplicht niet geldt voor jongeren die in het bezit zijn van een verklaring of een schooldiploma praktijkonderwijs. Het woord ‘getuigschrift’ is vervangen door ‘verklaring’. Dat was nodig omdat via genoemde wet art. 29a WVO , dat handelt over de afsluiting van het praktijkonderwijs, is gewijzigd. Aanvankelijk was in dit artikel bepaald dat leerlingen die de praktijkschool verlaten een getuigschrift praktijkonderwijs moesten ontvangen. Naar keuze van het bevoegd gezag kon dit getuigschriftschrift voor leerlingen die de opleiding hadden afgerond en daarvoor in aanmerking kwamen worden vervangen door een schooldiploma praktijkonderwijs. Onder de huidige regeling is het doen uitreiken van een schooldiploma praktijkonderwijs aan leerlingen die daar bij het verlaten van de school voor in aanmerking komen de norm. Getuigschriften kunnen niet meer worden uitgereikt. Leerlingen die bij het verlaten van de praktijkschool niet in aanmerking komen voor een schooldiploma, maar wel een deel van het programma hebben afgerond ontvangen volgens de nieuwe regeling een verklaring. Leerlingen die de praktijkschool verlaten zonder een deel van het programma te hebben afgerond ontvangen ook geen verklaring. Voor deze kleine groep schoolverlaters verandert er door de wetswijziging wel wat. Aan deze (voortijdige) schoolverlaters moest onder de oude regeling een getuigschrift worden uitgereikt en op grond van dat getuigschrift waren zij, als zij de praktijkschool voor hun 18e verjaardag verlieten, niet langer kwalificatieplichtig. Onder de nieuwe regeling krijgen deze voortijdige schoolverlaters uit het praktijkonderwijs helemaal niets, dus geen schooldiploma en geen verklaring. Dat brengt met zich mee dat zij dan, zolang zij nog 16 of 17 jaar zijn, kwalificatieplichtig blijven.
De nieuwe regeling omtrent het uitreiken van schooldiploma’s of verklaringen zwijgt over de positie van jongeren die vorige schooljaar als 16- of 17-jarige buiten de kwalificatieplicht vielen omdat zij na het verlaten van de praktijkschool een getuigschrift kregen uitgereikt. Deze jongere zijn volgens de huidige bepalingen niet in het bezit van een schooldiploma of verklaring en komen strikt genomen, zolang zijn nog 16 of 17 jaar zijn, opnieuw onder de kwalificatieplicht te vallen. Aangenomen moet worden dat het aan die jongere uitgereikte getuigschrift zal gelden voor wat nu ‘verklaring’ is gaan heten.
Schoolverlaters vso arbeidsmarkt of dagbesteding
De genoemde wijzing in art. 4a lid 2 Lpw blijft beperkt tot hetgeen in dat artikellid is bepaald ten aanzien van het niet van toepassing zijn van de kwalificatieplicht op jongeren die de praktijkschool verlaten. Dat brengt met zich mee dat het in dat artikellid bepaalde omtrent het niet van toepassing zijn van de kwalificatieplicht op jongere die het voortgezet speciaal onderwijs verlaten vanuit het uitstroomprofiel arbeidsmarkt of dagbesteding ongewijzigd blijft. Op deze groep jongeren is de kwalificatieplicht niet van toepassing als zij voortgezet speciaal onderwijs in een van de genoemde uitstroomprofielen hebben gevolgd. De formulering ‘hebben gevolgd’ laat in het midden of de opleiding volledig is afgerond en gaat voorbij aan de vraag of de betrokken leerling bij het verlaten van de vso-school een schooldiploma of getuigschrift is uitgereikt of een verklaring is meegegeven. Toch is de regelgeving omtrent het afsluiten van het voortgezet speciaal onderwijs in de genoemde uitstroomprofielen inmiddels via de eerdergenoemde wet van 3 februari 2021, Stb. 179, – op één punt na – volledig gelijkgetrokken met die van het praktijkonderwijs. Ook deze leerlingen krijgen bij het afronden van de opleiding in beginsel altijd een schooldiploma en als zij een deel van het programma hebben voltooid maar niet aan de voorwaarden voor het schooldiploma voldoen wordt hen een verklaring meegegeven. Het enig overblijvende verschil tussen beide is dat leerlingen die het voortgezet speciaal onderwijs in het uitstroomprofiel arbeidsmarkt of dagbesteding verlaten altijd ook een zogenoemd overgangsdocument meekrijgen. De consequentie van het voor vso-leerling ongewijzigd blijven van art. 4a lid 2 Lpw is dat de voortijdige schoolverlater uitstroomprofiel arbeidsmarkt of dagbesteding van 16 of 17 jaar niet kwalificatieplichtig is, terwijl de voortijdige schoolverlater praktijkonderwijs zonder verklaring wel kwalificatieplichtig blijft.